TÜRKİYE'DE FUTBOLUN GELİŞİMİ

Modern futbol, 19. yüzyılın sonlarında Türk toplumunda oynanmaya başlandı. Dönemin anlayışına göre, futbol İslam gelenekleriyle bağdaşmadığından bu spor dalının öncüleri Müslüman olmayan azınlık mensuplarıydı. Özellikle İzmir ve Selanik'deki Rum, Ermeni, İngiliz ve İtalyan asıllılar, kendi aralarında kurdukları takım ve kulüplerde futbol oynamaya başladılar.1875 yılında Selanik'de, 1877'de İzmir'de futbol, azınlıkların oynadığı, Müslümanların da seyrettiği bir oyun olarak dikkati çekti.İzmir'de Giraud, Chernaud ve Whittal aileleri futbolun öncüleri oldu.1894'te İzmir'de kurulan Football Club Smyrn (İzmir Futbol Kulübü), 1906 Yaz Olimpiyatlarına katıldı ve Danimarka takımının ardından ikinci oldu.

İzmir'de futbolun öncülüğünü yapanlardan James La Fontaine, 1889'da İstanbul'a yerleşti. 1897'de Kadıköy'de İngiliz ve Rumlardan oluşan Football Association takımını kurdu.Bu takım İzmir karmasıyla karşılıklı maçlar yaparak futbola rekabet, getirdi.

1899 yılında Kadıköy'de Reşat Danyal, Fuat Hüsnü Kayacan ve arkadaşları ilk Türk takımı Black Stocking Football Club'ı kurdular. 1901'de bütünüyle Türk futbolculardan oluşan Kadıköy futbol kulübü kuruldu.Ancak dönemin baskıları sonucu, iki kulüp de faaliyetine son vermek zorunda kaldı.

1902 yılında James La Fontaine ile Horace Armitage, Cadıkeuy (Kadıköy) Football Club'ı kurdu.Bu kulüpten ayrılan İngilizler 1903'te kurdukları Moda Football Club'da toplandılar. 1904'te Rumlar Elpis kulübünü, aynı yıl İngiliz Imogene gemisi de aynı adı taşıyan bir futbol takımını kurunca, James La Fontaine Pazar Ligi adıyla anılan ilk ligi düzenledi. 1904'te ilk Pazar Ligi şampiyonluğunu İmogene, 1905'de ise Cadikeuy kazandılar.

1905 yılında ilk Türk futbol kulübü Galatasaray ve 1907'de de Fenerbahçe'nin kurulmasıyla Pazar Ligi'nde Türk futbolcular çoğunluğu sağladılar.1903'te jimnastik kulübü olarak kurulan Beşiktaş, 1910'da futbolu da etkinlikleri arasına aldı.

1908'de II. Meşrutiyet'in ilanı ise futbola hız kazandırdı. Kulüp ve takım sayısı artarken, gençler arasında futbol en çok sevilen spor dalı oldu.Kulüp sayısının artması üzerine İstanbul Futbol Kulüpleri Birliği kuruldu ve İstanbul Pazar Ligi ile birlikte İstanbul Cuma Ligi olarak anılan ikinci bir lig oluşturuldu.İzmir'de kurulan ilk futbol kulübü Karşıyaka oldu (1912). Altay 1914'te, Altınordu 1923'te, Göztepe ise 1925'te kuruldu.

Cumhuriyet dönemi, Türk futbolunun yurt ölçüsünde örgütlendiği kulüp sayısının beklenenin üzerinde arttığı bir dönem oldu.1923'de Cumhuriyet'in ilanından önce kurulan Türkiye Futbol Federasyonu, aynı yıl 21 Mayıs'ta FIFA üyeliğine kabul edildi.26 Ekim 1923'de Türkiye Millî Futbol Takımı ilk milli maçını Romanya ile İstanbul'da oynadı.1954'te kurulan UEFA (Avrupa Futbol Birliği), 1962 yılında Türkiye'yi bir Avrupa ülkesi olarak üyeliğe kabul etti.

1951 yılında profesyonelliğin kabul edilmesi, futbolun bir meslek dalına dönüşmesini ve gelişmesini sağladı. Türkiye futbol ligleri günümüzdeki yapısına kavuşuncaya değin çeşitli adlar altında oynandı.Milli Küme adı altında toplanan ve 1937'den 1943'e değin Maarif Mükafatı, 1944'ten 1951'e değin de Milli Eğitim Mükafatı olarak anılan liglerden sonra 1959'da Milli Lig (Türkiye Süper Ligi) kuruldu. 1959'dan itibaren düzenlenen Milli Lig organizasyonları ve Kupa müsabakaları ile II. ve III. ligler, Türkiye'de futbolun önde gelen spor dallarından bir haline getirdi.